วิเคราะห์ “สิ่งที่ทำให้เรามีความหมาย” (Purpose / Ikigai) เพื่อวางแนวทางอาชีพ

“Ikigai” คือแนวคิดญี่ปุ่นที่หมายถึงเหตุผลของการตื่นขึ้นมาในแต่ละวัน การค้นพบสิ่งที่ทำให้ชีวิตมีความหมายไม่ใช่แค่ช่วยให้เราเลือกอาชีพได้เหมาะสมเท่านั้น แต่ยังทำให้รู้สึกภูมิใจในสิ่งที่ทำ และสร้างคุณค่าให้ตนเองและผู้อื่นในระยะยาว

Ikigai คืออะไร

Ikigai ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบที่เชื่อมโยงกัน:

สิ่งที่คุณรัก (What you love)
สิ่งที่คุณทำได้ดี (What you are good at)
สิ่งที่โลกต้องการ (What the world needs)
สิ่งที่คุณได้รับค่าตอบแทน (What you can be paid for)

เมื่อคุณหาจุดตัดของทั้ง 4 ด้านนี้เจอ คุณจะได้ภาพรวมของอาชีพหรือบทบาทที่ “มีความหมาย” และ “ยั่งยืน” สำหรับชีวิตของคุณ

ความหมายของคำว่า Purpose ในบริบทการทำงาน

Purpose ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่หรือเปลี่ยนโลกเสมอไป แต่อาจเป็นเพียงการทำงานที่คุณรู้สึก “มีประโยชน์” และ “ไม่เสียเปล่า” เช่น:

สร้างเนื้อหาที่ช่วยให้คนเข้าใจเรื่องยากได้ง่ายขึ้น
ทำงานหลังบ้านเพื่อให้ระบบของทีมทำงานได้ราบรื่น
ให้คำปรึกษากับคนรอบตัวเพื่อช่วยให้เขาก้าวหน้าในชีวิต

วิธีเริ่มค้นหา Ikigai ของตัวเอง

เขียนรายการสิ่งที่คุณรักทำ (Love)
ระบุสิ่งที่คุณทำได้ดี หรือมีคนชมเสมอ (Good at)
พิจารณาว่าโลกต้องการอะไรจากคุณ เช่น ปัญหาที่คุณอยากช่วยแก้ (Needs)
ดูว่าสิ่งไหนสามารถแปรเป็นรายได้หรืออาชีพได้จริง (Paid for)

นำทั้ง 4 ส่วนมาวางเป็นวงกลม แล้วมองหาจุดตัดของสิ่งที่ตรงกันทั้งหมด

ตัวอย่าง Ikigai จากคนหลากหลายอาชีพ

นักออกแบบ UX – รักการเข้าใจผู้ใช้, เก่งด้านการจัดวางข้อมูล, โลกต้องการผลิตภัณฑ์ที่ใช้งานง่าย, ได้รับค่าตอบแทนจากการออกแบบ
นักเขียน – รักการสื่อสาร, เขียนได้ดี, โลกต้องการแรงบันดาลใจและข้อมูล, สร้างรายได้จากงานเขียน
นักกิจกรรม – รักการช่วยเหลือคน, สื่อสารได้ดี, โลกต้องการความยุติธรรม, อาจสร้างอาชีพผ่าน NGO หรือโครงการสังคม

สิ่งที่ Ikigai ไม่ได้หมายถึง

“ต้องหาคำตอบที่แน่นอนทันที” – Ikigai เป็นการสำรวจ ไม่ใช่การตัดสินใจครั้งเดียว
“ต้องมีอาชีพเดียวเท่านั้น” – Ikigai อาจประกอบด้วยหลายบทบาท เช่น ทำงานประจำ + ทำกิจกรรมอาสา
“เป็นความฝันล้วน ๆ โดยไม่คำนึงถึงความจริง” – การหา Ikigai ต้องพิจารณาเรื่องการเงินและโอกาสจริงในตลาดงานด้วย

แนวทางฝึกคิดเพื่อหา Purpose ของตัวเอง

ลองตอบคำถามว่า “งานแบบไหนที่ทำให้คุณลืมเวลา?”
“งานอะไรที่คุณไม่อยากหยุดทำ แม้ไม่มีใครเห็นผลงาน?”
“คุณอยากทิ้งอะไรไว้ให้โลกนี้บ้างในอีก 10 ปีข้างหน้า?”
“ถ้าไม่มีข้อจำกัดใด ๆ คุณจะใช้เวลาทำอะไรในแต่ละวัน?”

การรู้จัก Ikigai หรือ Purpose ไม่ใช่เพียงแค่เพื่อหางานที่เหมาะกับตัวเองเท่านั้น แต่เพื่อให้ชีวิตการทำงานมีพลัง ความหมาย และทิศทางที่คุณพร้อมจะเดินไปอย่างมั่นใจในทุกวัน